100 jaar architectuur in Rotterdam

1952: Kantoor "De Nederlanden van 1845" / Grand Café Dudok

W.M. Dudok

Dit naoorlogse gebouw van de eigenzinnige architect Dudok werd pas echt bekend toen het in gebruik werd genomen als grand-café. Het café werd vernoemd naar de architect en daarmee werd ook het gebouw in de belangstelling getrokken. Het gebouw werd als kantoor en woningblok door Dudok ontworpen in opdracht van de verzekeringmaatschappij De Nederlanden van 1845. Dudok werd eind jaren dertig vaste architect van dit bedrijf en volgde daarbij H.P. Berlage op. Het bijkantoor van De Nederlanden was tijdens het bombardement van 1940 verwoest. Dudok's eerste ontwerp voor een nieuw pand was voorzien van een puntdak, maar dit werd vanwege de oorlogssituatie nooit gerealiseerd. Het uiteindelijke ontwerp is veel moderner van aard. De twee ontwerpen geven de balanceeract die Dudok in zijn loopbaan uitvoerde tussen traditionalisme en functionalisme. Het gebouw bestaat uit een 6 meter hoge beneden verdieping, die dienstdeed als kantoorruimte. Deze ruimte is van buitenaf herkenbaar door de glaspuien. Daarboven zijn in vier lagen 16 maisonnettes gebouwd voorzien van een bakstenen gevel. Het gebouw wordt afgerond met een schaaldak. Het kantoor deel is niet ingedeeld, maar  wordt slechts door ronde pilaren onderbroken. Aan de entreezijde aan de Meent is een entresol. De kantoren op deze entresol waren door glaswanden van de kantoorzaal gescheiden. De entree was op de hoek van de Meent en de Westewagenstraat. De oostgevel, die doorloopt tot in het water, is voorzien van kleine balkons. Het gebouw heeft reeks kleine ronde raampjes, typisch voor Dudok in die tijd. 

In 1991 werd de ruimte door H. Kossmann en J. Dijkman verbouwd van kantoor naar Café Brasserie. Het interieur, door verschillende gebruikers voorzien van verlaagde plafonds en systeemwanden, kwam er ongeschonden uit. De open kantoorzaal vormde de basis voor het nieuwe gebruik. Er is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van authentieke interieurelementen, om de sfeer van Dudoks gebouw te behouden. Het grote flessenrek achter de bar heeft dezelfde ritmiek als de glazen puien die er vroeger stonden. De oude publiekshal aan de Meent is omgevormd tot transparante entreehal, waar de bekende patisserie is gevestigd. De entresol, met de open keuken eronder, is tevens ingericht als restaurant. Bijzonder detail is dat de toiletten op de plek van de voormalige directiekamer zijn geplaatst.

Dudok neemt een bijzondere plaats in de Nederlandse architectuur. Hij ontrekt zich aan de indeling tussen traditionalisten van bijvoorbeeld de Amsterdamse School en de functionalisten van het Nieuwe Bouwen. Van 1915 tot 1952 was hij stadsachitect van Hilversum waar nog vele publieke gebouwen van hem staan met als bekendste voorbeeld het Raadhuis. Buiten Hilversum was hij ook actief, ook in Rotterdam. In de literatuur krijgt zijn ontwerp voor de Bijenkorf uit 1930 de meeste lof. Helaas is het gebouw na de oorlog afgebroken. Bewaard zijn nog wel het Erasmushuis, het kantoor van de HBU Bank aan de Coolsingel en dit verzekeringsgebouw aan de Meent. 

---

Ook opgeleverd in 1952:

Flat Korte Hoogstraat	E&H.Kraaijvanger
Meelfabriek Latenstein	J. Vegter
Eigen huis architect (Ypenhof)	J.H. van den Broek
Schotse Kerk	M.C.A. Meischke

Andere projecten van Dudok:

In Rotterdam:

Erasmushuis / HBU

1939

Elders:

Geraniumschool	Hilversum	1918
Gemeentelijk Sportpark	Hilversum	1920
Dr. H. Bavinckschool	Hilversum	1922
Badhuis	Hilversum	1922
Gem. woningbouw Bosdrift, Diependaalselaan, Hilvertsweg	Hilversum	1923
Jan vd Heydenschool	Hilversum	1926
Fabritiusschool	Hilversum	1926
Eigen woonhuis De Wikke, Utrechtseweg 7	Hilversum	1926
Julianaschool	Hilversum	1927
Catharinaschool	Hilversum	1927
Nassauschool	Hilversum	1928
Ruysdaelschool	Hilversum	1928
Vondelschoo	Hilversum	1929
Calvijnschool	Hilversum	1930
Kleuterschool	Hilversum	1929
Raadhuis	Hilversum	1930
Noorderbegraafplaats	Hilversum	1930
Lorentzschool	Hilversum	1930
Multatulischool	Hilversum	1931
Snelliusschool	Hilversum	1932
Monument Afsluitdijk	Den Oever	1933
HAV bank	Schiedam	1935
Paviljoen Wildschut	Hilversum	1936
Havenkantoor	Hilversum	1937
Stadsschouwburg	Utrecht	1941
Hoogovens	Velsen-Noord	1951
Benzinestation	Rosmalen	1953
Havengebouw	Amsterdam	1965