De wandeling begint op de kruising van de Bergweg, de Noordsingel en de Bergsesingel. De Noordsingel loopt hier naar rechts.

<1>

Pas in 1872 verscheen de eerste bebouwing aan de Noordsingel. Tot die tijd was bebouwing onmogelijk vanwege de Windrechten die het polderbestuur van de Blommersdijksepolder had. Huizen zouden de molen in die polder uit de wind houden. De grondeigenaren van de percelen langs de Noordsingel kochten de windrechten af, waarop het polderbestuur een stoomgemaal in Hillegersberg liet bouwen. Het eerst werd de oostzijde (aan de overkant) bebouwd en na 1880 de westzijde (deze kant).

Op uitdrukkelijke wens van de gemeenteraad werden er aan de Noordsingel geen arbeiderswoningen gebouwd. Hier was vooral ruimte voor herenhuizen, middenklasse woningen en officiële gebouwen.  De arbeiderswoningen ten behoeve van de aanzwellende immigratiestroom van plattelanders uit Zuid-Holland, Brabant en Zeeland werden in de straten achter de singel gerealiseerd in het Oude Noorden.

Op de kop van de Noordsingel zien we een elektriciteitshuisje uit 1907. Het is aangelegd door het in dat jaar opgerichte Gemeentelijk Electriciteitsbedrijf (GEB). De gemeente had in 1895 de failliete elektriciteitsfabriek van de Russisch Rotterdamse pionier Khotinsky overgenomen. Kennelijk was hij zijn tijd vooruit geweest want het gemeentelijke bedrijf werd een groot succes. Vanuit een centrale liep de hoogspanning naar transformatorhuisjes als deze, die de stroom op een lager voltage over de huizen  verdeelden.

<2>

Op nr 115 staat het gerechtsgebouw, gebouwd in 1895, door architect W.C. Metzelaar, de 'ingenieur-architect der gevangenissen en rechtsgebouwen', die in 1883 was benoemd.  Dit is een van de grootste gebouwen in de neorenaissancestijl in Rotterdam. Het gebouw heeft een symmetrische gevel met decoratief metselwerk van gele baksteen met hardstenen decoraties. Op de timpaan boven de poort zijn beelden Vroiuwe Justitia, een wijze en een smekeling aangebracht. De rechtbank is inmiddels verhuisd naar de Kop van Zuid. Na een renovatie is het gebouw in 1999 in gebruik genomen door de Raad voor de Kinderbescherming. In de twee woningen onder één kap rechts van het gebouw woonden de directeur van de gevangenis en de gestichtsarts.

Tegenover het gerechtsgebouw staat een monument ter nagedachtenis aan de Engelse piloten die hier in 1941 een mislukte noodlanding maakten.

We lopen iets door.

Achter en links van het gebouw staat de strafgevangenis, ontworpen door A.C. Pierson, uit 1872 met vier radiale vleugels. Het was het eerste gebouw aan de Noordsingel. Ongeveer 20 jaar eerder had Nederland een keuze gemaakt voor een cellensysteem. Veroordeelden moesten niet langer in grote ruimten opgesloten, maar in afzonderlijke cellen, waardoor het geweld moest afnemen. Ook dacht men dat door eenzame opsluiting de boef meer gelegenheid zou krijgen om tot inkeer te komen. Dit systeem was uit Amerika overgenomen. Deze gevangenis een stervormig gebouw met vier vleugels, waarvan één voor kantoren. Tussen twee vleugels bevond zich Nederlands eerste gevangeniskerk. Honderd jaar na de invoering van het cellensysteem brak het inzicht door dat gevangen moesten terugkeren in de maatschappij en dus moesten leren omgaan met anderen. Hierdoor moest de strafinrichting weer worden aangepast. De gevangenis is nog steeds in gebruik als Huis van Bewaring. 

<3>

Aan deze zijde van de singel zien we op de nummers 98-132 een woningblok uit omstreeks 1890. Het is een mengeling van huizen met afwisselen één en twee verdiepingen. Oorspronkelijk was de bedoeling om slechts twee woningen boven elkaar te bouwen, maar de stijgende grondprijzen noopten tot het toevoegen van een tweede bovenwoning, die de trap met een eerste bovenwoning moest delen. De woningen zijn in neo-renaissance stijl gebouwd met een grote variatie in ornamenten. 

<4>

De burgemeester Roosbrug dateert uit 1910. Er waren plannen voor een veerdienst, maar dat werd door gemeentewerken verworpen. De bewonersvereniging "Het Noorden" wilde helemaal geen oververbinding, die ze een ontsiering van hun singel vonden. Naast de brug staat het telefoonkabelhuisje van het gemeentelijk Telephoonbedrijf. Dit huisje uit 1911 is het laatste van de oorspronkelijk 30 huisjes, van waaruit de draden naar de huisaansluitingen liepen.

<5>

Ter hoogte van de Zomerhofbrug, op de hoek met de Zomerhofstraat zien we op nummer 52 bij Antiekhandel 't Erf een reclamelijst op de blinde muur van de bovenwoning. Aan het begin van de 20e eeuw kwam de buitenreclame in zwang. Op diverse plaatsen in de stad werden dergelijke reclame lijsten aangebracht waarop geadverteerd kon worden. We zien hier een  klassieke reclameuiting van Van Dulken Weiland's Genever

Aan het einde van de singel slaan we linksaf 

<6>

Tegenover de kop van de Noordsingel ligt het Rottekwartier. Dit wijkje werd na voltooiing van het waterprojectgebouwd, maar werd in 1969 weer gesloopt om plaats te maken voor het "Rottetracé", eenweg en een spoorbaan direct het stadscentrum in over een overkluisde Rotte. Al tijdens de sloop werd het plan al weer ingetrokken en koos de gemeente voor de "Groene Rotte". Aansluitend hierop ontwierp het architectenbureau Abma-Hazewinkel-Dirks dit woongebied met smalle straatjes en eensgezinshuizen met tuintjes, die je niet meer zou verwachten midden in de stad. Het afblazen van het Rottetracé betekende ook de redding van de Rottepanden, waarschijnlijk de oudste woonpanden van de stad uit de 16e eeuw. Ze zijn te vinden door de Rottestraat door te lopen tot aan de Rotte en dan rechts af te slaan. De panden staan bij de voetgangersbrug.<7>

en komen na 100 meter op het Noordplein

Oorspronkelijk liep de Noordsingel hier door langs het Noordplein. Hij was via een duiker onder de Rotte met de Crooswijkse singel verbonden. Onder leiding van directeur Gemeentewerken GJ de Jongh werd dit stuk gedempt ten behoeve van een verzamelriool. De Jongh had kort na zijn aanstelling in 1879 een plan gemaakt dat een einde moest maken aan de lozing van fecaliën in de singels, door de aanleg van een rioleringssysteem. Een cholera-epidemie in dat jaar bezorgde hem de politieke steun voor dit dure en dus omstreden plan. Pas na de aanleg van die riolering en een drinkwaterleidingnetwerk werd cholera voorgoed voorkomen.

Het Noordplein werd in 1899 ingericht als marktplein, welke functie het tot de 2e wereldoorlog  heeft vervuld. De binnenvaartschippers konden via de Rotte direct hun verse groenten aanleveren. Het was voornamelijk een groothandelsmarkt. Begin negentiger jaren van de 20e eeuw is het plein opnieuw ingericht. De bomen zijn nog relatief  jong, zodat het plein er (nog) wat kaal bij ligt. Het plein veranderde in een ontmoetings- en evenementenplein voor de wijk. Op het plein staat een Marokkaanse fontein. Het is een geschenk van de Marokkaanse gemeenschap. Na alle negatieve berichtgeving over de groep de afgelopen jaren, wilden ze wel eens positief in het nieuws komen. De Marokkanen zamelden zelf het startkapitaal in, de gemeente legde de rest bij. Gerenommeerde ambachtslieden uit de Marokkaanse stad Fez, zogenoemde mellam, hebben de fontein ontworpen.

Links van de fontein (Noordplein 81-85) staat het voormalig stoomgemaal uit 1891. Ontworpen door De Jongh moest dit gemaal de singels bemalen. Daarnaast bouwde hij nog een desinfecteringsoven voor de gemeentelijke reinigingsdienst. Huisraad werd hier ontsmet van cholera en tyfus. De warmte werd gebruikt om het stoomgemaal aan te drijven. Ook personen konden hier gedesinfecteerd worden in een badkamer. Nu is hier de speciaalzaak voor keukengerei, Het Kookpunt, gevestigd.

Achter de fontein staat het rioolgemaal (Noordplein 93) uit 1923 in expressionistische stijl.

Aan de overzijde van het plein zien we de Noorderbrug over de Rotte. De eerste (houten) brug werd hier in 1860 aangelegd. De huidige stenen variant stamt uit 1910. Links van de brug, aan de overkant van de Rotte staat het kantoorgebouw dat hoorde bij de Heinekenbrouwerij. De Rotterdamse vestiging van deze van oorsprong Amsterdamse brouwerij werd in 1873, na bemiddeling van de Rotterdamse financier Pincoffs aan de Crooswijksesingel geopend. Vanaf 1922 bouwde architect Kromhout het hoge ziederijgebouw, de eigenlijke brouwerij en het kantoorgebouw. In 1968 verhuisde Heineken zijn brouwactiviteiten, wegens ruimtegebrek, naar Zoeterwoude en maakten de fabrieksgebouwen plaats voor woninbouw. Het karakteristieke ziederijgebouw werd gereconstrueerd als kantoorgebouw voor aannemingsmaatschappij Dura. Het brouwerijkantoor is een langgerekt gebouw met een hoge beiëindiging naast het trappenhuis. Zowel in de bakstenen gevel, bij het monumentale trappenhuis, als in de kleurige tegelpatronen in het interieur zijn invloeden van de art deco te zien. 

Tramhalte lijn 8