Wandeling D – deel 1 "Westersingel / Eendrachtsweg" (0,7 km)
|
Kaart van de wandeling
Nummers <1> t/m <7> in de tekst corresponderen met nummers op de kaart. Klik op de kaart! |
 |
Op de kaart zijn aangegeven | |
| Metro stations |   |
||
| Tramhaltes |  |
||
| Treinstations |  |
||
| Restaurants in Cool (Centrum) | |||
|
De Wandeling begint op de kruising Westzeedijk / Westersingel We bevinden ons buiten het
gebied van de oorspronkelijke (ommuurde) stad . Tot begin
19e eeuw bleef de woningbouw van Rotterdam
binnen de stadsvesten. Pas in 1811 werd het ambacht
Cool geannexeerd. We lopen de Westersingel in (linker kant van de straat/singel).
In 1940 is de wijk Cool grotendeel verwoest op het zuidelijk deel en de Westersingel na. Daarom zien we hier ook nog de herenhuizen staan uit de 2e helft van de vorige eeuw. Het gebouw op nr. 314 is het voormalige gemaal, ontworpen door G.J. de Jongh in 1891. Het moest het water uit de Westersingel afvoeren via de Veerhaven naar de Nieuwe Maas door een lange buis. Het gemaal was nodig geworden als derde gemaal in het waterproject, omdat er na 1883 een riolennet werd aangelegd, waardoor het vuile stadswater inclusief menselijke uitwerpselen niet meer door de singel hoefden worden afgevoerd. Dit maakte een eind aan de verschrikkelijke stank die uit de singel tussen 1865 en 1890 opsteeg. Op nr 300 ligt het revalidatiecentrum Rijndam. Voorheen was hier het Van Dam ziekenhuis gevestigd. Dit ziekenhuis was in 1893 door de gezusters Van Dam in een villa aan de Westersingel gesticht als Diaconessenziekenhuis. De villa maakten in de 20e eeuw plaats voor nieuwbouw van architecten als Van den Broek, Bakema en Van der Vlugt. Het ziekenhuis vertrok in 1990 naar Spijkenisse. De straat aan de overzijde van de singel heet Eendrachtsstraat. Aan die zijde was in het Waterproject geen straat voorzien. De eigenaren en bewoners van de Eendrachtslaan, de "Ingelanden" die hier achter lag hadden de gronden aan de rechterzijde van de singel in gemeenschappelijk bezit aangekocht om hun uitzicht op de polder richting Delfshaven te behouden. Toen de gemeente desalniettemin op basis van de gemeentewet van 1851 ging onteigenen ten behoeve van de singels kozen de Ingelanden eieren voor hun geld. Ze stelden de gemeente hun medewerking in het vooruitzicht aan een hoogwaardige bebouwing als de gemeente aan de stadskant van de singel een straat aanlegde. Daarvoor stonden de eigenaren 12 meter van hun grondbezit af. Na lange onderhandelingen legde de gemeente daar een rechte weg aan, de Eendrachtsweg. Dit maakt het waterproject net als elders in het project asymmetrisch, want aan de polderzijde volgt de Westersingel als straat de krommingen van de wetering. Op Eendrachtsweg 67 werd in 1873 een
ongewoon groot woonhuis gebouwd voor effectenmakelaar
Milders. De tweede bewoner was in 1893 M. de Monchy,
voorzitter van de Kamer van Koophandel. In 1927 kocht I.
Brenninkmeijer het pand voor zijn kinderrijke gezin.
Brenninkmeijer was directeur van het familiebedrijf
C&A. Zijn initialen sieren nog steeds het
siertraliewerk op de voordeur. Van 1974 tot 1999 was hier
het Turks Consulaat. De meeste panden op de nrs 103-109 hebben Art Nouveau elementen en werden tussen 1904 en 1909 gebouwd. Op nr. 103 was tot 2004 het Ron Wichmannhuis gevestigd een inloopcentrum voor mensen die met het HIV virus zijn geïnfecteerd. Het Art Nouveauhuis op nr 109 is gebouwd in opdracht van Schreve, de eerste geneesheer-directeur van het Coolsingelziekenhuis, het meest bekende bouwwerk van stadsarchitect Rose, wiens naam onlosmakelijk verbonden is aan het Waterproject. Aan de overzijde op Eendrachtsweg 52-54 staan een aantal vrolijk gekleurde panden uit 1881 in neo-renaissance stijl van architect Kanters. Ook om de hoek in de Kortenaerstraat bouwde Kanters nog een paar soortgelijke woningen, maar dan wat simpeler. Het pand op 101-102 heeft een Grieks tempelfront en is geïnspireerd op het Duitse neoclassisime. Dit werd ook wel de Schinkel school genoemd naar een belangrijke representant van deze stroming. Het stamt uit 1871. Nrs 97-98 werd gebouwd in 1877 en heeft (typisch Rotterdams) zijn ingang in een uitbouw aan de zijkant. Hierdoor wordt de voorgevel breder, maar er is geen mogelijkheid voor een imposante ingang. Op nr 91 weer een (asymmetrische) Art Nouveau-gevel. De landschappelijke inrichting van de Westersingel is een ontwerp van de landschapsarchitecten Zocher (vader en zoon) die in de tweede helft van de 19e eeuw veel parken in Nederlandse steden hebben ontworpen in Engelse landschapstijl. Andere werken van deze familie zijn o.a. het Vondelpark (Amsterdam), Het Park (Rotterdam) en het Florapark (Haarlem). In het gras langs de singel staat een
kunstwerk van Giuseppe Pennone, Elevazione genaamd. Het
werd op de Westersingel geplaatst tijdens het Culturele
Hoofdstadjaar 2001. Deze naturalistische bronzen boom is
een afgietsel (op ware grootte) van een boom, zonder top.
Penone wilde dat het beeld moeiteloos past in de groene
boomrijke laan van de Westersingel. Maar het is niet
zomaar een boom. Zoals jonge boompjes vaak door palen
gesteund worden, wordt deze gedragen door vier elzen,
alsof ze samen een familie vormen. Ze stuwen het werk
omhoog, vandaar de titel: Elevazione (verheffing). Hoe
groter de elzen groeien, hoe hoger Penones boom groeit.
Bij de brug over de Westersingel staat een beeld naar een tekening van Pablo Picasso (1881-1973). De beeldhouwer was een bekende van Picasso, de noor Carl Nesjar (1920). Het beeld stond sinds 1970 oorspronkelijk op de hoek van het Weena en het Kruisplein, maar is in 2003 verplaatst. Het heet Sylvette, genoemd naar een model van Picasso waarvan hij in 1954 meer dan 40 tekeningen en schilderijen maakte. Achter het beeld zien we de nieuwbouw van het Museum Boymans van Beuningen uit 2003. De Belgische architecten Robbrecht en Daem ontwierpen deze uitbreiding in U-vorm, die ten koste ging van een villa aan de Westersingel. De glazen gevel contrasteert sterk met de gesloten bakstenen gevels van het oorspronkelijke gebouw van Van der Steur uit 1935. Op de hoek met Museumpark (nr. 76) staat de Remonstrantse kerk uit 1897. Tot dan toe hadden de Remonstranten slechts een schuilkerk ter beschikking, hoewel dat na 1795 niet meer nodig was. De toren valt het meest op. Het portaal aan de Westersingelzijde wordt gesierd met het motto: "Eenheid in het nodige, Vrijheid in het onbekende, In alles de Liefde". Daarboven is een mozaïek te zien met een engel en de letters alpha en omega. De kerk heeft een prachtig interieur (helaas niet te bezichtigen) met vele Jugendstil details. Architect was Henri Evers, die ook het ontwerp voor het stadhuis aan de Coolsingel maakte. Op Westersingel 70 zien we het Parkhotel. In 1920 vestigde het hotel zich in één van de oudste villa's (1865). Later werd het hotel uitgebreid met een tuinvleugel aan de achterzijde, een toren van 6 lagen(1984) en een toren van 9 lagen (1992). De laatste toren is ontworpen door bureau Mecanoo.
|
Voor
die tijd was er al wel bedrijvigheid, waarvoor in de stad
geen plaats was, hierheen verplaatst. Ook waren er
moestuinen en informele huisvesting van minder bedeelde
Rotterdammers. Maar een deel van de Coolpolder bestond uit
buitenverblijven voor rijken langs lanen die in de
noord-zuid richting het oude slotenpatroon van de polder
volgden. Dit heette het lanenkwartier, waar de eigenaren
en hun vereniging de Eendragt de dienst uitmaakten. De
stad had hier nauwelijks greep op en de diverse
verordeningen met het oog op veiligheid en hygiëne werden
niet nageleefd. Permanente bewoning was officieel
niet of nauwelijks toegestaan. In het midden van de 19e
eeuw barste Rotterdam uit zijn voegen en lanceerde hoofd
Stadsontwikkeling 
| Wandeling D - deel 1 | ||
| Overzicht | Volgende | |
© Eddy le Couvreur, 2005
laatst bijgewerkt: 17-09-2013