Evert en Herman Kraaijvanger, Rein Fledderus
Na de tweede wereldoorlog had Rotterdam wel een Philharmonisch Orkest, maar geen concertzaal. De vooroorlogse Doelen, gelegen naast het stadhuis, was in 1940 door bommen verwoest. Het gebouw van De Roos & Overeijnder was toen nog maar 7 jaar oud! Het orkest musiceerde noodgedwongen in theaters, de Koninginnekerk en de Rivièrahal in Diergaarde Blijdorp. In het basisplan voor de wederopbouw was wel voorzien in een concertgebouw, maar de stad kende andere prioriteiten: woningen en haveninstallaties. Na een langdurige lobby, van met name chef-dirigent Eduard Flipse ging het stadsbestuur eind jaren '50 toch overstag. Besloten werd tot een gebouw dat ook als congresgebouw dienst kon doen. De gebroeders Kraaijvanger, Rotterdamse architecten die vanwege de wederopbouw een florerende praktijk hadden opgebouwd in Rotterdam, kregen samen met Fledderus de opdracht om een concertgebouw te ontwerpen. In 1959 werd het tiende ontwerp uiteindelijk goedgekeurd door de gemeenteraad.
De Doelen bestaat uit een rechthoekig bouwvolume van 115 bij 89 meter. De hoogte van 12 meter is relatief bescheiden. In het gebouw zijn twee zalen opgenomen, waarvan de koperen daken door het platte dak steken. De grote en kleine zaal worden op de eerste verdieping omgeven door foyers. Aan de noordkant ligt een strook kantoren, kleedkamers en repetitieruimtes. Grote glaswanden scheiden de ruimtes. De begane grond bestaat uit een grote centrale hal onder de grote zaal met garderobes en publieksruimtes, winkels en restaurants aan drie zijden. Aan de noordzijde zijn hier dienstruimtes. De begane grondgevel ligt enigszins terug ten opzichte van het hoofdvolume. De vormen moeten vooral cultuur uitdrukken. Dit wordt gezocht in de natuurstenen gevel en het koperbeslag op de dakopbouwen van de concertzaal. De gevel bestaat uit een rasterwerk dat drie bouwlagen suggereert, waar er maar twee zijn. Dit oogstte veel kritiek.
De twee zalen zijn als autonome betonconstructies uitgevoerd. Door middel van bruggen en trappen zijn ze met het gebouw verbonden. Deze opzet heeft grote voordelen bij het terugdringen van geluidshinder. De grote zaal heeft 2230 plaatsen en is in hoofdzaak vanuit akoestische principes vormgegeven.
De inkomsten uit congressen financieren voor een groot deel de concertfunctie. Om de financiële basis van het gebouw te verbreden en omdat Rotterdam behoefte had aan meer congresfaciliteiten werd eind jaren '80 besloten tot een uitbreiding. Jan Hoogstad voorzag De Doelen van een nieuw bouwdeel aan de Kruispleinzijde, waarin congresfuncties en de Hogeschool voor Muziek en Dans zijn ondergebracht. Via een nieuwe entree aan het Kruisplein zijn de congreszalen op het dak te bereiken. Het congresgedeelte is via een luchtbrug met het nieuwe Westinhotel verbonden. Een 45 meter hoog bouwdeel in gele baksteen met langwerpige raamstroken huisvest de Hogeschool voor Muziek en Theater. De uitbreiding werd in 2000 voltooid.
Ook opgeleverd in 1966:
Ikazia Ziekenhuis | B.J.K. Kramer |
Andere projecten van E. en H. Kraaijvanger:
In Rotterdam:
Klooster en School Putselaan | 1927 | |
Klooster Lange Hilleweg | 1929 | |
RK Montesorischool Hoflaan | 1935 | |
Amsterdamsche Bank/Incassobank | (Kamer van Koophandel) | 1950 |
Vroom en Dreesmann | 1950 | |
Holbeinhuis | 1953 | |
Kantoor Stad Rotterdam | (Rabobank) | 1958 |
Stationspostkantoor | 1959 | |
Peek & Cloppenburg | (Anson's) | 1952 |
Jungerhans | ||
Steigerkerk | 1960 | |
Telefooncentrale Waalhaven | 1961 | |
Flats Maasboulevard | 1964 |
Elders:
Vroom en Dreesmann | Nijmegen | |
Vroom en Dreesmann | Den Haag | |
Vroom en Dreesmann | Amsterdam | |
Vroom en Dreesmann | Hilversum | |
Vroom en Dreesmann | Groningen | |
Hoofdkantoor Boerenleenbank | Eindhoven | 1962 |
Kantoor Volkskrant | Amsterdam | 1966 |
Stadskantoor Schiedam | Schiedam | 1975 |