100 jaar architectuur in Rotterdam

1962: Amman Stichting

H.V. Gerretsen

De Ammanstichting is vernoemd naar Johann Conrad Amman, een Zwitsers medicus (1669-1724), die zich in Nederland toelegde op het spraakonderwijs aan doofgeborenen. Zijn methode bleef lange tijd onbekend totdat in 1847 in Rotterdam de Ammanstichting werd opgericht die zijn "Duitsche" methode ging toepassen. Het instituut was van 1939 tot 1960 gevestigd op de plaats waar nu het Hilton Hotel staat. De Ammanstraat, een zijstraat van de Kruiskade herinnert hier nog aan. 

Aanvankelijk was voor de nieuwbouw een locatie nabij het Groothandelsgebouw gedacht. De school heeft een regiofunctie en voor een goede bereikbaarheid per openbaar vervoer was een plek nabij het Centraal Station praktisch. Maar de trillingen van het treinverkeer zouden veel hinder geven aan de pas ontwikkelde hoortoestellen. De Ammanstichting kreeg een nieuwe locatie aangeboden op de grens van Rubroek en Kralingen op de hoek van de Boezemweg en de Warande aan een plein dat Ammanplein is genoemd. 

H.V. Gerretsen ontwierp een instituut, dat aan zeer specifieke eisen moest voldoen. Het instituut is georganiseerd in paviljoenen. De locatie was echter beperkt in omvang en daarom zijn de paviljoenen boven elkaar gelegen in een soort flatgebouw. Elke afdeling heeft zijn eigen ingang. De liften en trappen zijn buiten het gebouw geplaatst in een kokervormige aanbouw om de storing van de gevoelige hoorapparaten te voorkomen. 

De paviljoens waren bedacht voor onderwijsdoeleinden aan verschillende groepen gehoorgestoorden, varierend in leeftijd en type auditieve beperking. Er zijn afdelingen voor kleuters, voor dove kinderen zonder voor de taalontwikkeling bruikbare gehoororganen, voor dove kinderen met bruikbare gehoororganen, voor uitgebreid onderwijs aan gehoorgestoorde kinderen en voor dove kinderen met neveneffecten zoals autisme. Naast specifieke lesruimtes moesten er ook een groot aantal andere functies worden ondergebracht in het gebouw: de administratie, het audiologisch centrum, een pedologisch instituut en een bibliotheek. Sommige leerlingen die ver weg woonden of die voor een langere observatie in de Ammanstichting verbleven waren in het complex gehuisvest en er was een dienstwoning voor de conciërge. Deze laatste twee functies waren op de teruggelegen daketage gevestigd. Het gymnastieklokaal staat apart. De oudere leerlingen werden in een 'tros'-vormig apart gebouwtje ondergebracht. De lokalen in de 'tros' hebben een zeshoekige vorm, zodat er licht van beide zijden invalt voor het door middel van liplezen gegeven onderwijs. Ze hebben door de absorberende plafonds en wanden een 'droog' geluid met weinig galm. Op het dak van de 'tros' is een ronde bibliotheek annex docentenkamer gesitueerd. Tussen de Tros en het hoofdebouw ligt een speelplaats. 

Het gebouw is als betonskelet gebouwd. De zijwanden zijn dragend en twee kernen met stijgpunten zorgen voor stabiliteit. De hoofdgevels zijn vliesgevels. Het lijkt als of de uiterlijke vorm door het specifieke programma van eisen is gedicteerd, maar dat is eigenlijk niet zo. De gevelopbouw valt niet logisch samen met de functies die erachter schuilgaan. De gevel heeft zo zijn eigen ritme en expressieve waarde. Dit viel in de hoogtijdagen van het functionalisme niet goed bij de architectuurcritici: "Enige relatie tussen functie en vorm mag men toch veronderstellen." Nu zou men juist deze onregelmatigheid en onvoorspelbaarheid van de vorm als een aardig aspect van het ontwerp beschouwen. De tijden veranderen. Uiteindelijk bleek het gebouw toch niet zo handig. Het was zo specifiek ingedeeld, dat veranderingen in de leerlingenpopulatie of in de didactische methoden niet makkelijk konden worden opgevangen. In 2001 liet de Ammanstichting een studieplan maken voor herbestemming van het complex door Wessel de Jonge architecten, een jong bureau met een bijzondere expertise op het gebied van herbestemming van gebouwen. Inmiddels zijn de hoogbouw en de meeste bijgebouwen gesloopt. 

Het onderwijsinstituut (Ammancollege voor voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen van dertien tot en met twintig jaar die doof of slechthorend zijn en/of ernstige spraak- en/of taalmoeilijkheden hebben) is inmiddels verhuisd naar het Malmöpad in Oosterflank.  De Koninklijke Ammanstichting in 2002 is met enkele andere instellingen voor onderwijs en zorg aan dove jongeren gefuseerd tot de Koninklijke Auris Groep. In 2007 werd het gebouw verlaten door de Auris Groep.

Het gebouw is afgebroken en in 2016 werd nieuwbouw opgeleverd voor de Auris Groep. De nieuwbouw is ontworpen door Hector Hoogstad Architecten.

Ook opgeleverd in 1962:

Woningen met winkels en garages Pythagorasstraat e.o.	E.Groosman
RAC garage (Gemeentearchief)	H.A. Maaskant Van Dommelen, Kroos, Senf
Calandlyceum	Kuiper Gouwertor & De Ranitz

Andere projecten van H.V. Gerritsen:

Elders:

Woningen Erasmusweg/Leggolostraat

Den Haag

1957