100 jaar architectuur in Rotterdam
1954: Meubelwarenhuis H.H. de Klerk en Zonen
Van den Broek & Bakema
Het naoorlogse winkelhart van Rotterdam genoot in de
jaren '50 van de 20e eeuw wereldfaam. Op grond van het Basisplan van
Van Traa uit 1946 werden een aantal winkelcomplexen gebouwd. In 1951
werd het gebouw voor Ter Meulen / Van Vorst en Wassen (nu De Grote
Lijn) eerste van deze complexen door het bureau Van den Broek &
Bakema gerealiseerd. Kort daarop volgde de baanbrekende (want
autovrije) winkelboulevard De Lijnbaan en in 1954 het Meubelwarenhuis
van H.H. de Klerk en Zonen. Aan de overzijde van het Binnenwegplein
was al in 1950 een groot meubelpaleis voor Piet van Reeuwijk gebouwd
door Hendriks Van der Sluijs & Van den Bosch, het huidige pand van
Media Markt.
Het ontwerp poogde compactheid en overzichtelijkheid te combineren in een kubusvormig gebouw met gesloten buitenwanden en met trapsgewijs om een vide naar boven oplopende tentoonstellingsvloeren. Een personenlift en een schacht met technische installatie verbinden de 5 niveaus. De laatste is 30 meter hoog en steekt uit het gebouw. Bovenin de schacht bevond zich een werkplaats. Op het dak was het bedrijfsrestaurant en een dakterras. De eerste verdieping kraagt uit en bepaald sterk het aanzien. Bij het materiaal valt het ruw gehakte beton van de kolommen op en het leisteen in de bekleding van de wanden. Er was een passage op de begane grond, waardoor een zgn. eilandetalage was ontstaan. In deze passage en vlak naast Jungerhans waren entrees, gemarkeerd door een uitkraging.
Het toepassen van contrasten in open en gesloten
vlakken en volumes, van horizontale banden en verticale kernen is
terug te voeren op het functionalisme van de Van Nellefrabriek van
Brinkman en Van der Vlugt, het bureau waar de architecten hun loopbaan
begonnen. Het gebouw, is - op de kelder en begane grond na - in
hoofdopzet in tact gebleven. In 1985 verhuisde De Klerk naar Capelle
aan den IJssel. In 1988 nam Boekhandel Donner het gebouw in gebruik.
Behalve een boekhandel kwamen er ook een café, een cd-winkel, een
afdeling voor studieboeken en een stripwinkel in het pand. De passage
op de begane grond is dichtgezet en de hoofdentree is op de hoek van
het Binnenwegplein gesitueerd. In de kelder was eerst een supermarkt
gevestigd. Bij een renovatie in 2000 door architectenbureau Van Velzen
Lafeber Bonneur werd ook de kelder bij de boekhandel getrokken. Na het
faillissement van moederbedrijf Polare verhuisde Donner naar het
bankgebouw van de Rotterdamsche Bank (ABNAMRO) aan de Coolsingel. Nu
biedt het pand ruimte aan pop-up stores.
Ook opgeleverd in 1954:
| Bejaardencentrum Grootenboom van Os | Cornelis Elffers |
| Woningbouw Hoogstraat (t.o. Galleries Modernes) | H. Bakker |
| Woonhuis 's-Gravenweg 127 | H. Bakker |
| Kantoor Vrije Volk | J.J.M. Vegter |
| Mormonenkerk, Jacques Perkstraat | M.C.A. Meischke |
| NS Station Noord | S. Van Ravensteyn |
| Meubelwarenhuis De Klerk | Van den Broek en Bakema |
| Schoenenmagazijn Huf | Van den Broek en Bakema |
Andere projecten van Van den Broek & Bakema:
In Rotterdam:
| Lijnbaan | 1953 | |
| Werkplaatsengebouw HAL (Las Palmas) | 1953 | |
| 't Venster | 1953 | |
| Schoenenmagazijn Huf | 1954 | |
| Meubelwarenhuis De Klerk | 1954 | |
| Galeries Modernes | 1957 | |
| Montesori lyceum | 1960 | |
| Woonhuis Van Buchem | 1961 | |
| Centrale Bibliotheek | 1983 |
Elders:
| Gereformeerde kerk | Nagele | 1957 |
| Ketelhuis | Delft | 1957 |
| Wereldomroep | Hilversum | 1961 |
| Aula TU Delft | Delft | 1966 |
| Het Dorp | Arnhem | 1966 |
| Faculteit Bouwkunde | Delft | 1967 |
| Bungalowparken Sporthuis Centrum (CenterParcs) | Diverse | vanaf 1968 |
| Expopaviljoen | Osaka | 1970 |
| Raadhuis Terneuzen | Terneuzen | 1972 |
| Postcheque en Girodienst (Postbank) | Arnhem | 1973 |
| Heineken brouwerij | Zoeterwoude | 1974 |
| Hernesseroord | Middelharnis | 1974 |
| Faculteit Civiele Techniek | Delft | 1975 |
| Kernwandgebouwen | Tilburg | 1975 |
| Raadhuis Ede | Ede | 1976 |
| Hoofdkantoor Siemens | München | 1978 |
