100 jaar architectuur in Rotterdam

1940: Beurs

J. Staal

De geschiedenis van Beurs-WTC gaat terug tot 1598, het jaar waarin de eerste Rotterdamse Beurs werd opgericht. De opzet van deze Beurs bleek uitermate succesvol. Ruimtegebrek leidde tot de stichting van grotere beursgebouwen, waarvan het gebouw aan het Westnieuwland het langste heeft bestaan (1736-1940). Dit gebouw werd ontworpen door Adriaen van der Werff. Dit gebouw, dat in 1867 naar het voorbeeld van het Londense Crystal Palace werd voorzien van een glazen overkapping, werd op 14 mei 1940 volledig verwoest door Duitse bommen. Al in 1913 besloot de gemeente tot de bouw van een reeks representatieve gebouwen aan de Coolsingel. Naast het stadhuis en ook het hoofdpostkantoor werd ook de beurs aan de nieuwe stadsboulevard gesitueerd. In 1925 werd het plan opgevat om in een publiek-private samenwerking het gebouw te stichten, waarin naast de beurs en de kamer van koophandel ook kantoren, winkels en een restaurant moesten komen. Om plaats te maken voor de Beurs, moesten oude volksbuurten achter de Coolsingel worden gesloopt. Architect J.F. Staal ontwierp het complex. Het duurde echter nog jaren voordat met de bouwwerkzaamheden kon worden begonnen, vanwege de economische crisis in het begin van de jaren dertig.

In 1935 begonnen uiteindelijk de werkzaamheden. Bijna duizend betonnen heipalen werden daarbij gebruikt. Het heiwerk maakte zoveel lawaai, dat de hoogste klassen van het Erasmiaans Gymnasium, dat aan de overzijde in de Sint Laurensstraat was gelegen, voor een jaar moesten verhuizen naar de Lijnbaanstraat, waar een niet meer in gebruik zijnde lagere school stond. De eindexamens werden in juni 1936 afgenomen in het stadhuis, waar de ambtenaren van de burgelijke stand tijdelijk het veld moesten ruimen. Bij het bombardement op Rotterdam van 14 mei 1940 kreeg het Beursgebouw een aantal treffers. Zeven bommen richtten een ravage aan, waardoor bijna geen enkel deel van het gebouw intact was gebleven. De schade bedroeg meer dan acht ton, maar deze schade kon vrij snel worden hersteld. In 1941 werd de Beurs aan de Coolsingel geopend. Het gebouw met talrijke functies bevatte niet alleen vele handelsbeurzen maar ook winkels, vergaderzalen, een bar en kantoren. Door het gebrek aan kantoorruimte in de oorlog werd meteen een extra vleugel bijgebouwd.

Boven de entree rijst een ranke klokkentoren omhoog. Het bevat een klokkenspel dat dagelijks bespeeld wordt. Op de trappen van het beursgebouw staan een beeld van G.K. van Hogendorp, de Rotterdamse patriciër die, als leider van een driemanschap, de terugkeer van Willem-Frederik van Oranje-Nassau als koning Willem I voorbereidde. De zaal boven de trappartij achter de glazen gevel deed dienst als vergaderzaal voor de Kamer van Koophandel.

Boven op de beurszaal is tussen 1983 en 1986 een kantoortoren gebouwd van 20 lagen. Het gebouw is ellipsvormig en heeft een groen vliesgevel en aluminium gevelpanelen. Deze kleuren van het World Trade Center (Groosman Partners) sluiten aan op die van het oorspronkelijke beursgebouw.

Ook opgeleverd in 1940:

Bijkantoor Incassobank Pompenburg	B. Hooykaas Bzn
Academie Beeldende Kunsten & Techn. Wet.	J.C. Meischke
Minervahuis	J.P.L. Hendriks

Andere projecten van Staal:

	100 jaar Architectuur- overzicht
terug		verder