100 jaar architectuur in Rotterdam |
1939: Erasmushuis (HBU) |
|
Wim Dudok |
|
Het Erasmushuis Het van oorsprong bedrijfsverzamelgebouw,
waarin verschillende bedrijven kantoor hielden, bestaat uit
een twaalf lagen en 35 meter hoog blok met een witte
tegelgevel van - zoals zo vaak bij Dudok - geglazuurde
bakstenen en een laagbouwdeel. Deze staat op een zwart
granieten plint. Het laagbouw deel, waarin ooit een café met
dakterras was gevestigd staat op poten en houdt zou het
zicht vanaf de Coolsingel op het er achterliggende
Schielandhuis in tact. Aan de zuidgevel is de brandtrap
aangebracht in een aantrekkelijke zigzag-structuur. Aan de
Coolsingel zijde zien we balkons met de typische ronde Dudok
ramen. Bedrijven huurden vaak een halve of hele verdieping.
Eén van de eerste huurders van het Erasmushuis was de
Hollandsche Bank-Unie. In de jaren zestig werd de HBU
eigenaar van het gebouw en sindsdien staat het Erasmushuis
bekend als 'het HBU-gebouw'. In 1964 is HBU een zelfstandige
dochter van Dudok neemt een bijzondere plaats in de Nederlandse architectuur. Hij ontrekt zich aan de indeling tussen traditionalisten van bijvoorbeeld de Amsterdamse School en de functionalisten van het Nieuwe Bouwen. Van 1915 tot 1952 was hij stadsachitect van Hilversum waar nog vele publieke gebouwen van hem staan met als bekendste voorbeeld het Raadhuis. Buiten Hilversum was hij ook actief, ook in Rotterdam. In de literatuur krijgt zijn ontwerp voor de Bijenkorf uit 1930 de meeste lof. Helaas is het gebouw na de oorlog afgebroken. Bewaard zijn nog wel het Erasmushuis, het kantoor van de Nederlanden van 1845 (Café Dudok) en dit bankgebouw aan de Coolsingel. |
vormde bij oplevering in 1939 de noordelijke wand van het
toenmalige Van Hogendorpplein (nu Churchillplein) en samen
met de eveneens door Dudok ontworpen Bijenkorf (gesloopt) de
afronding van de Coolsingel. Het plein moest een belangrijk
kruispunt worden van drukke verkeersaders met een stedelijke
allure. In de oude stedenbouwkundige opzet maakte de
Coolsingel via de Schiedamse Vest / Schiedamsesingel een
lichte knik naar het westen maakte. Aan de rooilijn van
zowel dit gebouw als dat van de aan de overzijde gelegen
pand van de Rotterdamsche Bank (nu ABNAMRO) is het
oorspronkelijke verloop te zien. Na de oorlog veranderde de
context. De Coolsingel werd rechtgetrokken en sluit nu aan
op de Schiedamse dijk en de Bijenkorf werd afgebroken om
ruimte te maken voor "het zicht op de rivier". Doordat op
die plek nu het Maritiem Museum staat is dat concept
inmiddels weer verlaten.
ABN geworden. Het HBU-gebouw is in de loop der jaren van
binnen volledig gerenoveerd. Maar de buitenkant verkeert, op
een aantal noodzakelijke aanpassingen na, nog in de
oorspronkelijke staat. De stalen raamkozijnen bijvoorbeeld
werden wegens roest vervangen door een uitvoering in
gemoffeld aluminium en de honderden glazen ruiten zijn
wegens breuk ingeruild voor modern gouddampig glas. Aan de
Coolsingelzijde is een halfronde zwartmarmeren uitbreiding
van Kraaijvanger Architecten gekomen. Het is een zakelijk
gebouw, maar Dudok zag toch kans dit soort frivoliteiten in
te brengen. Het gebouw moet zijn tijd vooruit zijn geweest
of zeer tijdloos zijn, aangezien het volledig harmonieert
met de hypermoderne omgeving, die er de laatste decennia
omheen is ontstaan. Ook opgeleverd in 1939:
| Woonhuis Gestel | J.H. van den Broek |
| Woonhuis Snoek | J.H. van den Broek |
| Chabotmuseum | L. Stokla |
Andere projecten van Dudok:
In Rotterdam:
| Bijkantoor Verzekeringsmij Nederlanden van 1845 | 1952 |
Elders:
| Geraniumschool | Hilversum | 1918 |
| Gemeentelijk Sportpark | Hilversum | 1920 |
| Dr. H. Bavinckschool | Hilversum | 1922 |
| Badhuis | Hilversum | 1922 |
| Gem. woningbouw Bosdrift, Diependaalselaan, Hilvertsweg | Hilversum | 1923 |
| Jan vd Heydenschool | Hilversum | 1926 |
| Fabritiusschool | Hilversum | 1926 |
| Eigen woonhuis De Wikke, Utrechtseweg 7 | Hilversum | 1926 |
| Julianaschool | Hilversum | 1927 |
| Catharinaschool | Hilversum | 1927 |
| Nassauschool | Hilversum | 1928 |
| Ruysdaelschool | Hilversum | 1928 |
| Vondelschoo | Hilversum | 1929 |
| Calvijnschool | Hilversum | 1930 |
| Kleuterschool | Hilversum | 1929 |
| Raadhuis | Hilversum | 1930 |
| Noorderbegraafplaats | Hilversum | 1930 |
| Lorentzschool | Hilversum | 1930 |
| Multatulischool | Hilversum | 1931 |
| Snelliusschool | Hilversum | 1932 |
| Monument Afsluitdijk | Den Oever | 1933 |
| HAV bank | Schiedam | 1935 |
| Paviljoen Wildschut | Hilversum | 1936 |
| Havenkantoor | Hilversum | 1937 |
| Stadsschouwburg | Utrecht | 1941 |
| Hoogovens | Velsen-Noord | 1951 |
| Benzinestation | Rosmalen | 1953 |
| Havengebouw | Amsterdam | 1965 |
