Art nouveau en
Jugendstil |
French and German names for a new style around
1900. Especially art nouveau has evolved from decorative and applied art. Samuel
Bing opened his art shop "Salon de l'Art Nouveau" in Paris in 1895.
The German name is derived from the magazine Die Jugend, edited in Munchen since
1896. In Britain the names art nouveau, modern style or Liberty
style are use, after the firm Liberty and Co. te Londen; in Italy Stile
Liberty or Stile Floreale, in Austria Sezessionstil, after the
Vienese group Sezession.
The style is characterised by asymmetry and extravagant, elegant lines.
Especially the whiplash motive is very popular. It can be seen as a reaction to
emerging mass production, which in the eyes of the supporters had taken away all
beauty from objects. When objects were again based on nature, then beauty could
again be a part of life. But only when it was applied in all artistic
disciplines. In architecture the apllication of iron gave new possiblities for
designs of stairwells, facades and balconies. The architects often were also
interiour designers. Changes in social and economical conditions after World War
I brought Jugendstil to an end.Franse
c.q. Duitse benaming voor de stijlvernieuwing rond 1900. Met name art nouveau
komt voort uit de toegepaste, decoratieve kunsten. Samuel Bing opende in 1895 in
Parijs een kunsthandel
"Salon de l'Art Nouveau". De term is ontleend aan het sinds 1896 te München
uitgegeven tijdschrift Die Jugend, waarvan Otto Eckmann de eerste
jaargangen met karakteristieke vignetten en randversieringen illustreerde; in
Groot-Brittannië spreekt men van art nouveau, modern style of Liberty
style, naar de firma Liberty and Co. te Londen; in Italië van Stile
Liberty of Stile Floreale, in Oostenrijk over Sezessionstil,
naar de Weense groep Sezession De stijl
kenmerkt zich vooral door de asymmetrie en de uitbundige sierlijke, beweeglijke
lijnen. Met name het "zweepslagmotief" werd graag gehanteerd. Het kan
worden gezien als een reactie op de opkomende massaproductie, die in de ogen van
de aanhangers, de schoonheid uit het voorwerp had weggenomen. Als het voorwerp
weer op de natuur werd gebaseerd, dan kon de schoonheid weer deel van het leven
worden. Maar dan moest wel in alle
disciplines van de kunst dit principe worden toegepast. Voor de bouwkunst bracht
de toepassing van het ijzer als nieuw materiaal nieuwe constructieve
mogelijkheden, maar de term Jugendstil heeft toch vnl. betrekking op de
decoratie van bijv. trapleuningen, gevels, enz. IJzer leende zich goed voor
verwerking tot de sierlijk gebogen vormen waarom de Jugendstil vroeg. De
architecten waren veelal tevens interieurontwerpers. Gewijzigde sociale en
economische omstandigheden, toepassing van nieuwe materialen (beton) brachten na
de Eerste Wereldoorlog
het einde van de Jugendstil. In Nederland kent de Art Nouveau
uiteenlopende verschijningsvormen. De geometrisch georiënteerde
constructief-rationeel-maatschappelijke stroming vind met o.a. in Amsterdam rond
Berlage, terwijl het sierlijke elegant-artistieke-pragmatisme meer in Den Haag
en Rotterdam is te plaatsen. In Rotterdam is het meest opvallende
bouwwerk in deze stijl het Witte Huis aan de Wijnhaven (1897-1898) van
Molenbroek. Andere mooie voorbeelden zijn de sociëteit van Roevereniging
"de Maas" en het kantoor Van Uden aan de Veerhaven. Ook in Kralingen
zijn, met name aan de Avenue Concordia en de Voorschoterlaan een aantal Art
Nouveau huizen te zien. |